سفیر دانش و افتخار علمی با طراحی و ساخت ماهواره ظفر ۲ دانشگاه علم و صنعت ایران
ماهواره سنجشی «ظفر۲» با وزن ۱۱۳ کیلوگرم که توسط مرکز تحقیقات ماهواره دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی و ساخته شده، روز یکشنبه ۷ دی ۱۴۰۴، با ماهوارهبر سایوز از پایگاه فضایی وستوچنی روسیه در مدار LEO(مدار نزدیک به زمین) با موفقیت قرار گرفت.
ماهواره ظفر ۲ که پیش از این نسخه اول آن نیز به فضا پرتاب شده بود، ماهواره ای سنجشی بوده و به سفارش سازمان فضایی ایران در دانشگاه علم و صنعت ایران و به دست متخصصان ایرانی این دانشگاه طراحی و ساخته شده است.
ویژگی های ماهواره ظفر ۲
هدف اصلی از ساخت ظفر۲، توسعه توان بومی در طراحی، یکپارچهسازی سامانههای فضایی و تصویربرداری سنجشی بوده است. از نظر فناوری ساخت، ظفر۲ یک ماهواره در کلاس وزنی ۱۰۰ تا ۱۳۵ کیلوگرم است که از سازه آلومینیومی سبکسازیشده با تحلیل تنش و ارتعاش استفاده میکند. طراحی سازه بهگونهای انجام شده که بتواند بارهای مکانیکی پرتاب (لرزه، شوک و ارتعاش) را تحمل کند.
در بخش برق و توان، این ماهواره از پنلهای خورشیدی بدنهثابت و باتریهای لیتیوم-یون فضایی استفاده میکند که توان لازم برای زیرسامانهها را تأمین مینمایند. یکی از فناوریهای شاخص ظفر۲، سامانه تعیین و کنترل وضعیت (ADCS) است. این سامانه شامل ژیروسکوپ، مگنتومتر، سنسور خورشیدی و عملگرهایی مانند چرخ عکسالعملی و مگنتورکر است که امکان کنترل سهمحوره و پایدارسازی دقیق برای تصویربرداری را فراهم میکند.
محموله تصویربرداری:
در حوزه مأموریتی، ظفر به دوربین تصویربرداری اپتیکی با دقت تفکیک مکانی ۱۵ متر مجهز است که برای پایش منابع طبیعی، کشاورزی، مدیریت بحران و بررسی زیستمحیطی کاربرد دارد. دادهها از طریق لینک مخابراتی باندS به ایستگاه زمینی ارسال میشوند. ویژگی متمایز ظفر۲، تمرکز آن بر بومیسازی کامل زنجیره طراحی تا تستهای محیطی (حرارتی، خلأ و ارتعاش) است؛ بهطوریکه این ماهواره نقش مهمی در بلوغ فناوری فضایی دانشگاهمحور ایران داشته است.
محموله ذخیره و ارسال (S&F):
زیرسامانه محموله ذخیره و ارسال از دو بخش کلی محموله S&F در ماهواره و بخش هندست زمینی تشکیل شده است. این زیرسامانه در ماهواره امکان پخش همگانی پیام یک کاربر برای تمامی کاربران محلی را فراهم میآورد. امکان برقراری ارتباط صوتی یکطرفه بین دو کاربر که همزمان در رؤیت ماهواره هستند، از دیگر وظایف این زیرسامانه است. مأموریت دیگر این زیرسامانه، امکان ارسال پیام هر کاربر برای کاربر مقصد بصورت غیرمستقیم (ذخیره و ارسال آتی) میباشد؛ به این صورت که هرگاه کاربری در رؤیت ماهواره درخواست دریافت پیام را به زیرسامانه S&F اعلام کند، پیامهای از پیش ذخیره شده مرتبط با آن کاربر، برایش ارسال میگردد.
لذا محموله S&F دارای دو وضعیت عملکردی میباشد؛ وضعیت ارتباط ذخیره/ ارسال و وضعیت ارتباط بلادرنگ. وضعیت ارتباط ذخیره و ارسال برای ارسال و دریافت داده بین کاربران میباشد و وضعیت ارتباط بلادرنگ برای ایجاد ارتباط صوتی یک طرفه بلادرنگ بین دو کاربر است. انتخاب یکی از دو وضعیت به درخواست کاربر بستگی دارد. در صورتی که کاربر تقاضای ارسال داده داشته باشد، محموله S&F در وضعیت ذخیره و ارسال بوده و در صورتی که کاربر تقاضای ایجاد ارتباط صوتی داشته باشد، محموله S&F در وضعیت ارتباط بلارنگ قرار می گیرد.
توسط هندست زمینی ذخیره و ارسال، کاربر میتواند با سایر کاربران تبادل پیام انجام دهد. هندست در زمان رؤیت قادر است بطور میانگین حدود ۱۱۲ ثانیه با ماهواره ظفر ارتباط داشته باشد
باتوجه به اینکه محتوای یک برگه A۴ پیام متنی، حدود kb ۲۰ داده میشود؛ این مقدار به عنوان حجم پیام در نظر گرفته شده است و تعداد ۲۵۶ کاربر تعریف شده است.
محموله تحقیقاتی تشعشعات فضایی
محموله تحقیقاتی ماهواره یا SPU برای اهداف تحقیقاتی و آزمایشی همراه ماهواره ارسال میشود. وظیفه محموله تحقیقاتی تشعشعی تحت عنوان SPU در ماهواره ظفر اندازه گیری میزان دوز یونیزه کننده توسط پرتوهای کیهانی دریافتی از فضا و همچنین تشخیص اثر آنها روی تراشه های نیمه هادی از جمله حافظه های SRAM مبتنی بر ترانزیستورهای اثر میدان ترکیبی است. پرتوهای کیهانی و ذرات پر انرژی در خارج از جو اتمسفر زمین و فضا باعث ایجاد نرخ واژگونی بیت میشوند. برد SPU ماهواره ظفر، با بهره گیری از یک تراشه FPGA مرکزی ، توانایی اندازه گیری دوز یونیزه کننده توسط ۸ سنسور را به صورت تجمعی و ۵ سنسور دما را فراهم میکند ، همچنین نرخ واژگونی بیت در حافظه های SRAM داخلی یک تراشه FPGA و حافظه های خارجی را پایش و گزارش میکند.
روابط عمومی دانشگاه کسب این موفقیت را به دانشگاهیان علم و صنعت ایران ، به ویژه پژوهشگران و دست اندرکاران این پروژه ملی تبریک میگوید و توفیقات روز افزون علمی را برای آنان خواستار است.
 |
